Izabela Adamczyk
Streszczenie:
Zużyte opony samochodowe oraz tworzywa sztuczne po opakowaniach spożywczych są problemowym odpadem; zalegają na różnych składowiskach i zanieczyszczają środowisko. Zagospodarowanie ich ma szeroki aspekt ekologiczny i ekonomiczny. Pozwala chronić środowisko i zmniejszyć koszty pozyskania składników do produkcji różnych materiałów. W artykule przedstawiono wyniki badań modyfikowanych betonów, do których zastosowano mieszankę dodatków jako częściowy zamiennik kruszyw mineralnych. W ten sposób zagospodarowano odpad w postaci zużytych opon samochodowych oraz odpad po zużytych opakowaniach spożywczych z tworzyw sztucznych. Z opon samochodowych wykorzystano pozyskany po przetworzeniu granulat gumowy SBR o frakcjach: 0÷1 mm, 0,8÷2 mm, 2÷4 mm. Z odpadów tworzyw sztucznych w postaci politereftalanu etylenu wykorzystano płatki PET. Wykonano sześć serii betonów, zastępując 10% masy cementu mieszanką dodatków, jednocześnie ujmując objętościowo tę samą ilość mieszanki kruszyw. Dla modyfikowanych betonów wykonano badania konsystencji mieszanki betonowej oraz badania wytrzymałości betonu na ściskanie po 7, 14 i 28 dniach. Wszystkie serie betonów charakteryzowały się dobrą jednorodnością rozkładu poszczególnych składników. Wykonane badania wytrzymałościowe potwierdziły, że zastosowanie granulatu gumowego SBR oraz płatków PET w postaci mieszanki dodatków pozwala na uzyskanie wytrzymałości betonu na poziomie 40 MPa.
Słowa kluczowe:
tworzywo sztuczne; granulat gumowy; beton
Znaczenie zielonych zamówień publicznych na przykładzie inwestycji budowlanych i transportu
Dorota Burchart-Korol
Streszczenie:
W artykule przedstawiono znaczenie zielonych zamówień publicznych zgodnie z nowymi wytycznymi Unii Europejskiej dla inwestycji budowlanych i transportu drogowego jako obszarów priorytetowych. Zwrócono uwagę na nowe wymagania zgodne z wytycznymi Komisji Europejskiej dotyczącymi aspektów prawnych zielonych zamówień publicznych oraz przedstawiono kryteria środowiskowe w cyklu życia budynków oraz pojazdów dla zielonych zamówień publicznych. Wskazano również na główne inicjatywy, które należy podejmować w obszarach budownictwa i transportu w kierunku spełnienia kryteriów zielonych zamówień publicznych.
Słowa kluczowe:
zielone zamówienia publiczne; inwestycje budowlane; transport drogowy
The influence of the Potsdam City Palace reconstruction on the modern Potsdam historical center
И.С. Чередина, Е.Ю. Рыбакова
Streszczenie:
The article is devoted to the restoration of the city palace - one of the main attractions of Potsdam. Its role
in the formation of the historic city center was considered. Restored within the borders of the lost structure
and in its style with the inclusion of preserved details and sculptures, the Potsdam Palace demonstrated
the possible application of Berlin’s “critical reconstruction” techniques to preserve the city’s appearance
as a part of the historical heritage.
Słowa kluczowe:
historical heritage; Potsdam Palace; Berlin; architecture; “critical reconstruction”
Roman Gąćkowski
Streszczenie:
Projektowanie obiektów przemysłowych, w których zastosowano prefabrykowane stropy płytowe typu TT, jest zagadnieniem złożonym. W praktyce zawodowej można stosować typowe (katalogowe) rozwiązania stropów TT w halach produkcyjnych, budynkach magazynowych lub cementowniach. Przedstawiono analizę porównawczą przekroju poprzecznego przęsła stropu prefabrykowanego, strunobetonowego, płytowo-żebrowego typu TT w hali przemysłowej o konstrukcji słupowo-ryglowej. Płyty stropowe typu TT prefabrykowane oparte są na żelbetowych belkach. Szerokość płyt jest stała i wynosi 240 cm, a rozpiętość przyjęto 12,0 metrów. Przedmiotem analizy konstrukcji jest dobranie odpowiedniego przekroju poprzecznego prefabrykatu, ilości zbrojenia sprężającego, klasy betonu oraz na tej podstawie sprawdzenie stanów granicznych nośności ULS i stanów granicznych użytkowalności SLS według obowiązujących Eurokodów. Analizę przeprowadzono na podstawie przyjętego modelu obliczeniowego oraz dokonanych szczegółowych obliczeń wytrzymałościowych.
Słowa kluczowe:
stropy prefabrykowane typu TT; płyty prefabrykowane typu TT; elementy strunobetonowe
Татьяна Георгиевна Горанская
Streszczenie:
Now, „authenticity” is one of the main debate issues of restoration theory and practice. The article presents the dynamics of interpretations of this concept (hereinafter referred to as „authenticity") in the history of European culture (Part I) and defines modern directions in its interpretation in the humanities (Part II). It is shown that the concept of „authenticity” changes over time, differs in various cultural traditions, due to the worldview of a particular historical era, as well as the evolution of a person’s attitude to his environment. Two approaches to the interpretation of the „authenticity of the architectural heritage” are distinguished: the historical one, the basis of which is the understanding of the architectural monument as documentary evidence of the past and the connection of the times, and the structural one, which rejects the continuity and ... the possibility of „replacing” fragments of the whole.
Słowa kluczowe:
authenticity; architectural heritage
Finite-element model of electrocontact sintering of straightening dies for construction fittings
Г.Г. Горанский, А.И. Поболь
Streszczenie:
A mathematical model of the process of electrocontact sintering of carbide compositions in the manufacture of straightening dies of construction fittings has been developed. The model allows to calculate the compression of the compact, the diagram of the layer-by-layer density distribution, the diagrams of temperature and pressure fields, the distribution of current density over the cross-section of the compact and its change depending on the relative density. The analytical dependences, tested in the model, are extended to arbitrary geometry of the dies, using finite element modeling with adjustment of material properties according to analytical dependencies, based on the density of pressing. An assessment of the adequacy of the model was carried out by the compressibility curve. The results of calculations proved and experimentally confirmed the effect of reducing the thermobaric parameters of compacting the sintered carbide composition, when it is modified with a thermosetting additive, which increased the resistance of ceramic molds and reduced the percentage of rejects by 40%. The tensile radial deformations along the conical surface of the die blank are predicted.
Słowa kluczowe:
mathematical model; electrocontact sintering; straightening dies
Nowe algorytmy optymalizacji i ich zastosowanie do płaskiej kratownicy
Maksym Grzywiński, Tayfun Dede
Streszczenie:
Przedstawiono nowe algorytmy o nazwach Rao-1 i Rao-2 do optymalizacji płaskiej kratownicy. Głównym celem problemu optymalizacyjnego zastosowanego w tym badaniu jest minimalizacja całkowitej masy konstrukcji kratownicy. Przy realizacji tego celu dopuszczalne przemieszczenia i naprężenia są uwzględniane jako ograniczenia. Zmienne projektowe to pola przekroju poprzecznego stalowych elementów kratownicy. Aby obliczyć optymalną konstrukcję, zastosowano metodę elementów skończonych zakodowaną w MATLAB-ie. Optymalne wyniki uzyskane w tym badaniu są porównywane z podanymi w literaturze w celu wykazania wydajności proponowanego algorytmu.
Słowa kluczowe:
optymalizacja; algorytm Rao-1 i Rao-2; kratownica płaska; analiza konstrukcji
Tworzenie optymalnych parametrów procesu produkcyjnego z wykorzystaniem programu FlexSim
Olena Gumen, Solomiya Ljaskovska, Adam Ujma
Streszczenie:
Powszechnie występująca globalna konkurencja wymaga stosowania nowych zasady organizacji produkcji, dystrybucji i sprzedaży produktów. Osiągnięcie sukcesu w tym względzie jest możliwe dzięki wprowadzeniu skutecznych narzędzi informatycznych, które pozwalają symulować proces produkcji, dostarczać dane i obliczać czas na wytworzenie produktu, eliminować problematyczne miejsca w produkcji itp. W przypadku planowania, będącego pierwszym etapem tworzenia produktu, można osiągnać najlepsze efekty dzięki zastosowaniu modelowania. Modelowanie procesów technologicznych polega na tworzeniu modelu i relacji między różnymi elementami tego procesu w przestrzeni i w czasie. Celem pracy jest analiza głównych etapów tworzenia modelu symulacyjnego przy wykorzystaniu środowiska FlexSim. Polegała ona na określeniu wpływu wzajemnych relacji różnych składowych na wytworzenie poszczególnych elementów i cały ciąg technologiczny. Zautomatyzowany proces technologiczny jest traktowany jako system wieloparametrowy, w którym wejścia i wyjścia są ze sobą ściśle połączone. Każdy element procesu można zdefiniować jako osobny model, dla którego odbywa się wprowadzanie danych początkowych, a na jego wyjściu otrzymuje oczekiwane zaprogramowane działanie. Model, który został stworzony, jest traktowany w programie FlexSim jako system składający się z powiązanych parametrów. Zaproponowane podejście, mające na celu uzyskanie kompleksu optymalnych parametrów procesu produkcyjnego, znajduje zastosowanie zwłaszcza w budownictwie przy rozwiązywaniu procesów decyzyjnych.
Słowa kluczowe:
model; system wieloparametrowy; technologia informacyjna; FlexSim
Produkcja cementów i betonów z wykorzystaniem białego szkła odpadowego z recyklingu butelek
Jacek Halbiniak
Streszczenie:
Większość badaczy skupia się na wykorzystaniu szkła odpadowego jako częściowego zamiennika kruszywa drobnego do materiałów o matrycy cementowej. W pracy zaproponowano alternatywny sposób zagospodarowania szkła odpadowego w przemyśle betonowym, a mianowicie jako dodatek do betonów w postaci drobno zmielonej mączki szklanej oraz jako składnik cementów. Rozdrobnione do postaci mączki szklanej odpadowe szkło dozowano do betonów w ilościach 5 i 10% masy cementu, redukując równocześnie taką samą ilość kruszywa drobnego. Dla trzech betonów (w tym beton referencyjny) wykonano badania: wytrzymałości na ściskanie, głębokości penetracji wody oraz nasiąkliwości. Wstępnie rozdrobnione szkło odpadowe, pochodzące z białych butelek, wspólnie zmielono także z wcześniej wypalonym klinkierem portlandzkim. Szkło było dozowane w ilościach 6 i 12% masy klinkieru. Uzyskano w ten sposób dwa rodzaje cementów z dodatkiem szkła odpadowego oraz cement referencyjny, dla których wykonano badania: wytrzymałości na ściskanie po 2, 7, 14, 28 i 90 dniach, początku czasu wiązania cementu oraz jego stopnia zmielenia. Przeprowadzona analiza uzyskanych wyników badań potwierdziła możliwość innego zagospodarowania stłuczki szklanej niż dotychczas w większości proponowane. Betony z udziałem rozdrobnionego szkła z butelek uzyskały zadowalające wyniki wytrzymałości na ściskanie, nasiąkliwości oraz penetracji wodą. Cementy uzyskane ze wspólnego zmielenia ze szkłem odpadowym charakteryzowały się znacznie lepszymi parametrami mechanicznymi w porównaniu do cementu referencyjnego.
Słowa kluczowe:
recykling szkła; beton; cement; szkło białe
Wpływ odpadów pochodzenia siarkowego na właściwości kompozytów betonowych
Paweł Helbrych
Streszczenie:
W artykule zaprezentowano wyniki badań wytrzymałości na ściskanie, rozciąganie przy zginaniu oraz mrozoodporności dla betonów z zawartością od 24 do 36% polimerów siarkowych pochodzących z procesu oczyszczania miedzi i innych metali nieżelaznych. Uzyskane wyniki badań umożliwiły wskazanie obszarów stosowania tego typu betonów. Ponadto w artykule przedstawiono technologię oraz sposób wykonania betonów siarkowych, zwrócono uwagę na podstawowe cechy fizyczne oraz mechaniczne tego typu betonów. Omówiono problem recyklingu odpadów przemysłowych oraz wskazano betony siarkowe jako jeden ze sposobów ponownego wykorzystania siarki odpadowej.
Słowa kluczowe:
kompozyty betonowe; recykling odpadów siarkowych
Damian Jończyk
Streszczenie:
Ze względu na korzystne właściwości coraz szerzej wykorzystywanym materiałem w budownictwie są materiały kompozytowe. Szczególnie często używa się ich przy wzmacnianiu elementów konstrukcyjnych wykonanych z tradycyjnych materiałów budowlanych. W artykule przedstawiono obliczenia numeryczne belek z drewna klejonego warstwowo wzmocnionych kompozytami włóknistymi CFRP w postaci taśm i prętów, zastosowanych w różnym układzie geometrycznym. Analizę wykonano w zakresie liniowo-sprężystym w programie ANSYS. Na podstawie obliczeń numerycznych określono, że najbardziej efektywne jest wzmocnienie z wykorzystaniem poziomej taśmy wklejonej pomiędzy ostatnią a przedostatnią lamelę.
Słowa kluczowe:
drewno klejone warstwowo; FRP; wzmacnianie; kompozyty włókniste
Jarosław Kalinowski
Streszczenie:
Ostatni etap zacierania powierzchni betonowych wykonuje się zacieraczkami z tarczami pełnymi, gdzie elementem roboczym jest koło. Element roboczy o takim kształcie wykorzystuje pełną powierzchnię tarczy, zapewniając jej maksymalną skuteczność geometryczną. Tarcza porusza się ruchem obrotowym wokół jej środka i jednocześnie ruchem jednostajnym postępowym. Wykres skuteczności geometrycznej Sg dla tarczy pełnej dla typowych parametrów kinematycznych posiada minimum lokalne w środku i wartości zerowe na krawędzi obszaru obróbki. Zwiększenie skuteczności obróbki na krawędziach uzyskuje się przez zastosowanie nakładających się stref obróbki w kolejnych cyklach. Likwidację lokalnego minimum skuteczności można uzyskać przez zastosowanie dwuelementowej tarczy składającej się z współśrodkowych elementów roboczych pierścienia i koła. Optymalny dobór prędkości obrotowej i promienia koła daje większą równomierność obróbki tarczy dwuelementowej w porównaniu z tarczą pełną. Równomierność zacierania obszarów o szerokościach mniejszych od średnicy tarczy można zwiększyć przez obróbkę ich obszarem tarczy o największej równomierności oddziaływania. Najlepsze wyniki uzyskuje się, stosując obydwie ww. metody jednocześnie.
Słowa kluczowe:
skuteczność geometryczna; zacieranie; beton; optymalizacja
Eliminacja czynników sprzyjających występowaniu bakterii Legionella w rurach z tworzyw sztucznych
Daniela Kaposztasova, Zdenek Pospichal, Zuzana Vranayova
Streszczenie:
Głównym celem pracy jest przedstawienie wyników badań porównawczych wpływu biocydów na rury polipropylenowe używane do transportu goracej wody. Badania przeprowadzono podczas długoletniego projektu, który polegał na określeniu zrównoważenia i bezpieczeństwa budynków. Istnieje wiele opracowań, które traktują systemy dystrybucji wody jako źródło infekcji, przedstawiając jednocześnie metody eliminacji Legionelli z systemów wodnych. Obecność bakterii w systemach technicznych budynków powoduje zanieczyszczenie, które może być bardzo niebezpieczne, jeśli występują dobre warunki do namnażania. Główną przyczyną namnażania jest występowanie biofilmów na ścianach rur, a także wpływ materiału. Badania w wybranym szpitalu pozwoliły uzyskać interesujące rezultaty wpływu na wewnętrzną pomierzchnię rur przy zastosowaniu połączenia rozwiązań technicznych oraz dozowania biocydów.
Słowa kluczowe:
zanieczyszczenie bakteriami Legionella; materiał rury; systemy wodne; rozwiązania techniczne; biocyd
Mariusz Kosiń
Streszczenia:
Przedstawiono numeryczną analizę budynku jednorodzinnego wykonanego w technologii lekkiego szkieletu stalowego. Dla przyjętego budynku sporządzono modele numeryczne, który poddano analizie stateczności za pomocą programu Robot Structural. W analizowanej konstrukcji zestawiono możliwe do wystąpienia obciążenia zgodnie z obowiązującymi normami. Dodatkowo dokonano analizy giętno-skrętnej dla wyodrębnionej części przegrody zewnętrznej. Analiza ta została wykonana w programie Ansys 18.1.1 Academic Research. Na podstawie uzyskanych wyników oceniono wpływ rozpatrywanych modeli na stateczność bryły budynku, jak również kąta skręcania wybranych elementów przegrody pionowej.
Słowa kluczowe:
lekki szkielet stalowy; numeryka; elementy cienkościenne
Ściana oporowa z gruntu zbrojonego geosyntetykami w technologii biernej
Wiesława Kosmala-Kot, Michał Pilch
Streszczenie:
W artykule przedstawiono technologię gruntu zbrojonego wykorzystywaną do budowy konstrukcji oporowych. Opisano dwa sposoby realizacji ścian zależne od charakteru współpracy zbrojenia z oblicowaniem. Pierwszy z nich stanowi ściana oporowa z licem biernym i drugi - z licem aktywnym. Omówiono je, uwzględniając ich zalety i wady. Ściana oporowa w technologii biernej została pokazana na przykładzie realizacji linii kolejowej E30 na odcinku Kraków Główny - Rudzice.
Słowa kluczowe:
grunt zbrojony; ściana oporowa bierna; oblicowanie ściany oporowej
Redukcja oddziaływań dynamicznych w stropach typu Fert z wypełnieniem gumowym
Krzysztof Kuliński
Streszczenie:
Omówiono redukcję oddziaływań dynamicznych w stropach Fert z wypełnieniem gumowym. Badania prowadzono z wykorzystaniem metod numerycznych opartych na metodzie elementów skończonych (MES). W celu zaobserwowania propagacji fali mechanicznej w postaci map naprężeń do analizy wybrano oprogramowanie ADINA. Analizę prowadzono z wykorzystaniem modułu analizy dynamicznej „Explicit”. Pod uwagę wzięto trzy rodzaje pustaków Fert, tj. Fert 40, Fert 45 oraz Fert 60. Każdy z analizowanych pustaków poddano dynamicznemu obciążeniu ciśnieniem, przyłożonym do górnej powierzchni i oddziałującym w kierunku dolnej powierzchni pustaka. Zastosowane warunki brzegowe opisują uproszczone zamocowanie pustaków na belkach stropowych. W celu sprawdzenia, jak gumowe wypełnienie pustaka zmienia przepływ energii mechanicznej, każdy z pustaków analizowano bez, a następnie z wypełnieniem. Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzono, że im większy bloczek stropowy, a tym samym więcej wypełnienia gumowego, tym wyższa wartość redukcji oddziaływania dynamicznego. W związku z powyższym wysokość warstwy izolacyjnej może być zredukowana przy zachowaniu tych samych parametrów akustycznych stropu. Z drugiej strony zaproponowane rozwiązanie pustaka z gumowym wypełnieniem zwiększa jego masę, co negatywnie wpływa na nośność stropu.
Słowa kluczowe:
wypełnienie gumowe; pustaki stropowe; redukcja oddziaływania dynamicznego; beton-guma; analiza dynamiczna
Innowacyjne rozwiązanie technologiczne monolitycznej kopuły żelbetowej
Irakli Kvaraia, Inga Iremashvili, Adam Ujma, Archil Phirosmanishvili
Streszczenie:
W artykule zaprezentowano innowacyjną metodę wznoszenia kopuły żelbetowej, pozwalającą uzyskać oszczędności finansowe i skrócić czas jej realizacji w porównaniu do innych technologii. Rozwiązanie wychodzi naprzeciw aktualnym tendencjom rozwoju budownictwa, zakładającym poszukiwanie rozwiązań materiało- i energooszczędnych. Ma ono również istotne znaczenie w związku z obserwowanymi w ostatnich latach wieloma relizacjami obiektów, takich jak: cerkwie, kościoły, klasztory i inne budynki z kopułami, powstającymi tak w Gruzji, jak i innych krajach. W odniesieniu do danego typu konstrukcji, w porównaniu z dachami płaskimi, zużycie materiału jest mniejsze o około 25÷30%. Poza tym dachy w kształcie kopuły dają wiele możliwości tworzenia różnorodnych rozwiązań architektonicznych, a także pozwalają zachować tradycyjne formy architektoniczne. Jednakże budowa monolitycznej kopuły jest procesem dość złożonym i czasochłonnym, który przede wszystkim związny jest z koniecznością wcześniejszego stworzenia odpowiedniego szalunku. W pracy opisana została innowacyjna konstrukcja szalunku i systemu formowania kopuły o średnicy 12 m z wykorzystaniem cienkościennych form oraz nowy sposób łączenia i mocowania tych elementów, wdrożona przy wznoszeniu katedry na Górze Makhata, w pobliżu Tbilisi. Dzięki zastosowanemu rozwiązaniu uzyskano znaczące oszczędności materiałowe, a proces realizacji kopuły, uwzględniając etap szalowania i betonowaniu, został znacznie uproszczony. Stwierdzono, że dzięki cienkościennym elementom szalunkowym możliwe jest wykonywanie oddzielnych elementów nośnych o różnym kształcie i konfiguracji, w procesie ich formowania. Zaproponowano również usprawnienie procesu łączenia elementów w przypadku konieczności ich pogrubienia. Zwrócono uwagę na nieograniczone możliwości znacznego zwiększania właściwości wytrzymałościowych konstrukcji przez zastosowanie prostego elementu łącznikowego na krawędziach szalunku. Zastosowanie w konstrukcji szalunku typowych materiałów i urządzeń do jego wykonania znacznie obniżyło koszty robocizny i zużycie materiałów związane z wykonaniem form.
Słowa kluczowe:
pokrycia dachowe w kształcie kopuły; system szalowania; szalunek cienkowarstwowy
Andrzej Kysiak
Streszczenie:
Omówiono metody diagnostyki technicznej dotyczącej oszczędności energii i odpowiedniej izolacyjności przegród budowlanych budynków wielkopowierzchniowych. Przedstawiono zagadnienie pomiarów termowizyjnych i szczelności powietrznej budynków oraz problemy związane z obliczeniami charakterystyki energetycznej. W artykule omówiono wyniki badań szczelności obudowy oraz pomiarów termowizyjnych z wykorzystaniem dronów wykonanych w ramach oceny termoizolacyjności elementów obudowy budynku galerii handlowej.
Słowa kluczowe:
diagnostyka obiektów budowlanych; badania termowizyjne; badania szczelności powietrznej
Analiza porównawcza nośności złączy nitowanych i zgrzewanych oporowo
Piotr Lacki, Judyta Niemiro-Maźniak
Streszczenie:
W budownictwie oraz innych gałęziach przemysłu obserwuje się coraz większy rozwój technik stosowania elementów cienkościennych. Podyktowane jest to przede wszystkim zapotrzebowaniem na lekkie, a jednocześnie przenoszące odpowiednie obciążenia konstrukcje, z prostą technologią wytwarzania i montażem. W pracy przedstawiono wybrane sposoby łączenia cienkościennych konstrukcji metalowych. Przeprowadzono eksperymentalne badania nośności połączeń zgrzewanych oporowo oraz połączeń nitowanych. Statycznej próbie ścinania poddane zostały połączenia zakładkowe z pojedynczą zgrzeiną (nitem). Złącza wykonane zostały z blachy stalowej DCO1 o grubości 0,8 mm. Uzyskano wykresy sił i przemieszczeń dla badanych złączy oraz przedstawiono sposób niszczenia się próbek. W wyniku przeprowadzonych badań wywnioskowano, że złącza zgrzewane oporowo osiągnęły nośność o około 118% większą od nośności złączy nitowanych.
Słowa kluczowe:
konstrukcje cienkościenne; zgrzewanie oporowe; nitowanie
Betonowe konstrukcje masywne - problemy i zadania dla technologa
Bogdan Langier
Streszczenie:
Przedstawiono podstawowe zagadnienia związane z betonowaniem masywnych konstrukcji betonowych. Opisano specyfikę zagrożeń występujących podczas betonowania oraz aspekty doboru spoiwa do wykonania mieszanki betonowej. Scharakteryzowano cement hutniczy jako składnik betonu masywnego. Wskazano, że cementy zawierające w swoim składzie dużą zawartość granulowanego żużla wielkopiecowego pozwalają na zmniejszenie ryzyka wczesnego termicznego pękania betonu oraz dają możliwość uzyskania betonów o wysokiej trwałości. Stosowanie cementów hutniczych jest także działaniem proekologicznym pozwalającym na obniżenie emisji CO2 do atmosfery.
Słowa kluczowe:
betonowe konstrukcje masywne; ciepło hydratacji; naprężenia termiczne; cement hutniczy
Utrzymanie komfortu cieplnego i jakości powietrza w budynku
Anna Lis
Streszczenie:
Utrzymanie właściwego stanu mikroklimatu wnętrz oraz prawidłowego poziomu komfortu cieplnego osób jest niezwykle ważne ze względu na wpływ otaczającego środowiska i zadowolenie ludzi z warunków, w jakich przebywają, na ich samopoczucie, zdrowie i komfort pracy. Problem ten jest szczególnie istotny w pomieszczeniach przeznaczonych do długotrwałego przebywania dzieci ze względu na silniejszy wpływ otoczenia na nie w pełni jeszcze ukształtowany organizm. W pracy dokonano oceny parametrów mikroklimatu, stanu komfortu cieplnego i poziomu stężenia ditlenku węgla, a także oceny utrzymania warunków komfortu i jakości powietrza po zastosowaniu ulepszeń mających na celu racjonalizację zużycia ciepła w budynkach edukacyjnych. Przedstawiono wyniki pomiarów podstawowych termicznych i osobowych parametrów mikroklimatu oraz poziomu stężenia ditlenku węgla. Ocenę komfortu cieplnego ludzi oparto na zmierzonych wartościach przewidywanej średniej oceny komfortu cieplnego i przewidywanego procentu osób niezadowolonych z istniejących warunków otoczenia. Średnia ocena komfortu cieplnego w obserwowanym środowisku mieściła się w dopuszczalnej strefie komfortu, ale wysokie stężenie ditlenku węgla wskazuje na niską wydajność systemu wentylacji.
Słowa kluczowe:
warunki mikroklimatu w pomieszczeniach; stężenie ditlenku węgla; komfort cieplny; wskaźniki PMV i PPD
Piotr Lis
Streszczenie:
Poszukiwania największych możliwości w zakresie oszczędności i efektywnego wykorzystania energii powinny skupić się tam, gdzie występuje największe zużycie energii. Dominującą rolę odgrywa tutaj sektor komunalno-bytowy w części stanowiącej subsektor budynków z większościowym udziałem budynków mieszkalnych. Budynki odpowiadają przeciętnie za około 41% łącznego zużycia energii w Unii Europejskiej. To zużycie energii przekłada się również na emisję setek milionów ton zanieczyszczeń powietrza. W pracy przedstawiono przewidywane energetyczne ekologiczne efekty działań, które dostosowują istniejące budynki mieszkalne do wymagań obowiązujących w Polsce od 2021 roku. Przyjęto ograniczenie zapotrzebowania na energię do ogrzewania budynków do poziomu 55 kWh(m2rok) dla budynków mieszkalnych wielorodzinnych i 60 kWh(m2rok) dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych. Z przeprowadzonych obliczeń wynika, że możliwa jest redukcja zużycia energii do ogrzewania budynków mieszkalnych o ponad 70% w stosunku do stanu z 2011 roku, co spowoduje zmniejszenie ogólnej emisji zanieczyszczeń powietrza z gospodarstw domowych z tytułu ogrzewania mieszkań do około 70% w zależności od rodzaju zanieczyszczeń.
Słowa kluczowe:
zużycie energii; ogrzewanie budynków; emisja zanieczyszczeń powietrza; budynki mieszkalne
Наталья Лазовская
Streszczenie:
The article discusses the development trends of design and construction of residential buildings from precast concrete in the context of the main directions of the state housing policy of the Republic of Belarus. The methods of creating the architectural expressiveness of large-panel residential buildings are analyzed on the example of the city of Minsk and the Minsk agglomeration. Proposals are being made to create accessibility of public spaces for residential buildings for people with disabilities. The role of a specialist - architect in the formation of the individual appearance of residential buildings and residential complexes, based on the use of standard elements, is determined.
Słowa kluczowe:
residential buildings; precast concrete; industrial housing construction; architecture; accessibility
Izabela Major
Streszczenie:
Przedstawiono numeryczną analizę propagacji fali mechanicznej w przestrzennej strukturze rusztu stalowego z wypełnieniem gumowym. Stal przyjęto jako izotropowy materiał liniowy, natomiast gumę zamodelowano jako nieściśliwy materiał Zahorskiego. Przygotowana w odpowiedni sposób struktura może zmniejszać efekty dynamiczne wynikające z propagacji fali mechanicznej. Uzyskane z analizy wyniki pozwalają ocenić wpływ zastosowanego materiału na oddziaływania dynamiczne w analizowanym ruszcie z wypełnieniem gumowym. Wyniki analizy numerycznej przedstawiono w formie graficznej. Zjawiska falowe zostały zamodelowane z użyciem programu ADINA.
Słowa kluczowe:
ruszt stalowy; zjawiska falowe; guma
Maciej Major
Streszczenie:
Przedstawiono analizę numeryczną propagacji zaburzenia w postaci fali mechanicznej wywołanej oddziaływaniem, które stanowiła wymuszająca siła skupiona, przyłożona prostopadle do płaszczyzny analizowanego w pracy fragmentu muru. Badania numeryczne przeprowadzono, wykonując model numeryczny z pustaków betonowych z wypełnieniem gumowym oraz z samych pustaków betonowych, z których mur stanowił model referencyjny. Oceniono wpływ zastosowania pustaków betonowo-gumowych na wartości naprężeń efektywnych uzyskanych w dwóch krokach czasowych. Rozkłady naprężeń przedstawiono graficznie w dwóch prostopadłych względem siebie przekrojach muru (pionowym i poprzecznym) w miejscu przyłożenia deklarowanego oddziaływania skupionego. Uzyskane wyniki zestawiono w tabeli. Gumę użytą jako wypełnienie zamodelowano jako hipersprężysty materiał Zahorskiego. Analizę numeryczną wykonano w programie ADINA.
Słowa kluczowe:
MES; mur betonowo-gumowy; ADINA; materiał hipersprężysty; tłumienie
Analityczna i numeryczna ocena nośności węzła typu K płaskiej kratownicy stalowej
Jacek Nawrot
Streszczenie:
W pracy dokonano oceny nośności węzła typu K płaskiej kratownicy stalowej, wykonanej z kształtowników zamkniętych. Rozpatrywano dwa przypadki: węzeł niewzmocniony oraz węzeł ze wzmocnieniem w postaci nakładki dospawanej do pasa. Dla analizowanych przypadków wykonano obliczenia analityczne, na podstawie których określono nośność rozpatrywanego węzła (przed i po wzmocnieniu). Sporządzono model numeryczny analizowanego połączenia, a następnie wyznaczono wartości naprężeń i odkształceń w strefie przywęzłowej. Otrzymane wyniki porównano z wynikami obliczeń analitycznych. Wykazano, że określona analitycznie nośność węzła (jako maksymalne dopuszczalne obciążenie niepowodujące zniszczenia węzła) jest mniejsza niż dopuszczalna nośność uzyskana na podstawie obliczeń numerycznych. Szacowanie nośności węzłów wykonanych z kształtowników zamkniętych w oparciu o podejście analityczne pozwala na bezpieczne projektowanie styków kratownic spawanych, jednak w niektórych przypadkach może prowadzić do zaniżenia nośności węzła.
Słowa kluczowe:
kratownice stalowe; nośność węzłów; węzeł typu K
Badanie zbrojenia żelbetowego komina przemysłowego
Beata Ordon-Beska
Streszczenie:
W artykule przedstawiono badanie zbrojenia ścian komina żelbetowego o przekroju prostokątnym na terenie Huty Częstochowa. Do badania wykorzystane zostało urządzenie Ferroscan Hilti FS10. Zamieszczono przykładowy protokół analizy wyników uzyskanych z urządzenia i kilka obrazów graficznych sygnału zbrojenia. Mimo znaczących uszkodzeń ścian pomiary udało się przeprowadzić. Stwierdzono ortogonalny układ zbrojenia. Pręty obu kierunków różnią się wyraźnie średnicą. Zarejestrowano również znaczne zagęszczenie zbrojenia w strefie narożnej zarówno w kierunku pionowym, jak i poziomym. W wyniku badania stwierdzono znaczną niestaranność wykonania zbrojenia, przejawiającą się zmiennością otuliny i nieprawidłowym przebiegiem prętów. We wnioskach stwierdzono, że kontrolna odkrywka zbrojenia jest niezbędna do prawidłowego przeprowadzenia badania zbrojenia metodą elektromagnetyczną.
Słowa kluczowe:
żelbet; badania diagnostyczne; metoda elektromagnetyczna; zbrojenie
Witold Paleczek
Streszczenie:
Przedstawiono wzory aproksymujące obniżenia powierzchni terenu wynikające ze statystyczno-całkowej teorii Knothego-Budryka. Zaprezentowane wzory matematyczne odniesiono do zastosowań w ujęciu przestrzennym. Porównano różnice wyników otrzymywanych ze wzorów całkowych i proponowanych wzorów aproksymujących. Prezentowane rozwiązania mają zastosowanie w modelowaniu deformacji powierzchni terenu wskutek podziemnej eksploatacji złóż przy analizach stosowanych w budownictwie na terenach górniczych. Zaproponowane rozwiązania nie wymagają stosowania rachunku całkowego przy zachowaniu równorzędnej dokładności obliczeń.
Słowa kluczowe:
deformacja górotworu; modelowanie; wzory całkowe i aproksymujące; teoria Knothego-Budryka; budownictwo na terenach górniczych
Kształtowanie parametrów fizykalnych ścian zewnętrznych i złączy budynków o niskim zużyciu energii
Krzysztof Pawłowski
Streszczenie:
Osiągnięcie wymagań stawianych budynkom o niskim zużyciu energii jest procesem złożonym, obejmującym zagadnienia w zakresie projektowania architektonicznego, budownictwa ogólnego, fizyki budowli, instalacji budowlanych z zastosowaniem odnawialnych źródeł energii (OZE). W artykule przedstawiono zasady projektowania elementów obudowy budynku z uwzględnieniem przepływu ciepła w polu jednowymiarowym (1D) i dwuwymiarowym (2D) w aspekcie wymagań cieplno-wilgotnościowych. Określono parametry fizykalne wybranych złączy ścian zewnętrznych przy zastosowaniu programu komputerowego TRISCO-KOBRU86 oraz współczynniki przenikania ciepła z uwzględnieniem liniowych mostków cieplnych (2D).
Słowa kluczowe:
parametry fizykalne; budynek o niskim zużyciu energii; ściany zewnętrzne
Чжоу Пин, Нина Кожар
Streszczenie:
During the celebrations of the 70th anniversary of the People’s Republic of China (October 1, 2019) the successes, achieved in the years of people’s power, in all areas of the people’s life and economy were repeatedly emphasized. The desire of Chinese society to preserve the rich culture, historical and architectural heritage of the ancient country was noted. The article is devoted to the analysis of the role of traditions (described in the canon of Kao-Gong-Ji) in the development of Chinese urban planning and modern experience in the protection of architectural monuments (using the example of Zhengzhou, Kaifeng and Dengfeng cities in Henan province).
Słowa kluczowe:
the historical heritage; urban traditions of China; the canon of Kao-Gong-Ji; the protection of architectural monuments
Ocena struktury styrobetonu metodami statystycznymi
Iwona Pokorska-Służalec
Streszczenie:
Inżynieria materiałowa w sektorze budowlanym dąży do wytwarzania materiałów o coraz lepszych finalnych własnościach użytkowych. Ma to na celu nie tylko szerokie możliwości zastosowań materiałów ze względu na ich właściwości, ale i zapewnienie jakości, a co za tym idzie, zmniejszenie kosztów na rekonstrukcje i naprawy. Projektowanie betonów należy rozpatrywać, biorąc pod uwagę nie tylko dobór składników i technologii, ale także analizy struktury, która charakteryzuje się losową zmiennością. Praca podejmuje problem modelowania złożonych, losowych mikrostruktur styrobetonu z użyciem metod statystycznych. Prezentowana metoda oparta jest na procesach Poissona. Pokazano przykłady statystycznych cech styrobetonu. Przedstawiona metoda może być wykorzystana do oceny struktury styrobetonu i późniejszego ilościowego projektowania stochastycznego, a także stochastycznej optymalizacji styrobetonu.
Słowa kluczowe:
styrobeton; proces Poissona; charakterystyka statystyczna
Eksperymentalne zielone dachy - porównanie standardowej i zielonej warstwy z kombinacją biowęgla
Zuzana Poórová, Zuzana Vranayová, Lukáš Trakal
Streszczenie:
W artykule przedstawiono cztery eksperymentalne modele, reprezentujące dwa rodzaje zielonych dachów, wykonanych na budynku biblioteki Politechniki Koszyckiej. Modele eksperymentalne zostały zaprojektowane na podstawie badań dotyczących dachów zielonych z uwzględnieniem: właściwości retencyjnych, wpływu na mikroklimat oraz możliwości wykorzystania deszczu i szarej wody, które mogłyby być filtrowane przez warstwy dachu. Opisano ogólnoświatowe podejścia do rozwiązania problemu. Ideą artykułu jest zastosowanie nowego dodatku, jakim jest biowęgiel, do standardowych warstw dachu zielonego. Artykuł omawia problem z teoretycznego punktu widzenia, ale może być również użyteczny dla zastosowań praktycznych i przemysłu dachów zielonych.
Słowa kluczowe:
biowęgiel; struktura eksperymentalna; dach zielony; retencja
Energochłonność procesów technologicznych w budownictwie z uwzględnieniem tendencji rozwoju techniki
Marlena Rajczyk
Streszczenie:
W artykule przedstawiono analizę oraz wskazano tendencje rozwoju obciążenia energochłonności przy realizacji oraz eksploatacji obiektów budowlanych. Wskazano potrzebę wykorzystania energii elektrycznej pozyskiwanej z fotowoltaiki z ukierunkowaniem na jej użycie w procesach budowlanych.
Słowa kluczowe:
energochłonność; procesy technologiczne; fotowoltaika
Katarzyna Regulska
Streszczenie:
W niniejszej pracy przedstawiono wyniki badań niepełnych oraz pełnych gipsobetonów z wypełniaczem stanowiącym mieszankę trocinowo-wiórową. Głównym celem przeprowadzonych badań było ustalenie wpływu składu mieszanek kompozytów oraz sposobu przygotowania wypełniaczy na jakość kompozytów, w szczególności na ich cechy wytrzymałościowe. Wykazano, że zastosowanie mieszanki trocin i wiórów może stanowić alternatywne rozwiązanie do znanego z literatury zastosowania trocin jako wypełniacza kompozytów gipsobetonowych. Właściwości fizyczne i mechaniczne kompozytów z tymi wypełniaczami organicznymi spełniają wymagania normy branżowej.
Słowa kluczowe:
budownictwo; gipsobetony; kompozyty; wypełniacze organiczne
Aleksandra Repelewicz
Streszczenie:
Kościoły wzniesione w Polsce po II wojnie światowej podzielić można na te, które powstały przed Soborem Watykańskim II i po nim. Ze względu na przełomowe znaczenie Soboru dla architektury sakralnej obiekty tzw. przedsoborowe różnią się znacząco od tych wznoszonych w latach późniejszych. W pracy przedstawione zostały kościoły zbudowane na terenie okręgu radomszczańskiego archidiecezji częstochowskiej w latach 1945-1966. Istnieje zaledwie 8 takich kościołów ze względu na liczne trudności, jakie dotykały budownictwo sakralne w Polsce Ludowej. Dokonano opisu i analizy tych obiektów pod kątem ich stylistyki i funkcjonalności.
Słowa kluczowe:
kościoły przedsoborowe; obiekty sakralne; kościoły archidiecezji częstochowskiej
Kompozyt wapienno-konopny - materiał ekologiczny
Piotr Sokołowski, Paweł Kossakowski
Streszczenie:
W artykule przedstawiono możliwości wykorzystania konopi przemysłowych do produkcji kompozytu wapienno-konopnego, określanego jako beton konopny lub mieszanka wapienno-konopna. Opisano technologię jego produkcji, procesy zachodzące w materiale podczas dojrzewania, a także zalety i wady oraz walory ekologiczne. Zamieszczono informacje na temat technologii budowy ścian konstrukcyjnych z betonu konopnego.
Słowa kluczowe:
konopie przemysłowe; kompozyt wapienno-konopny; mieszanka wapienno-konopna; beton konopny
Mała architektura w przestrzeniach miejskich na przykładzie miasta Częstochowa
Nina Sołkiewicz-Kos
Streszczenie:
Artykuł dotyczy wybranych przykładów przestrzeni publicznej na terenach śródmiejskich miasta Częstochowa. Autorka zwraca uwagę na przestrzenie publiczne położone wzdłuż głównej arterii komunikacyjnej miasta - alei NMP. Tworzenie przestrzeni miejskich wzbogaconych o formę wyposażenia ulic jest sposobem na poprawę jakości struktury urbanistycznej miasta. Znalezienie lub stworzenie optymalnych warunków do zapewnienia miejsca do wypoczynku, rekreacji i spotkań jest zadaniem, które wymaga właściwej interpretacji samego miejsca i społeczności, która z niego korzysta. Działania urbanistyczne na obszarach śródmiejskich zmuszają architektów do opracowania innowacyjnych rozwiązań w zakresie zarządzania ciasnymi, przenikającymi się przestrzeniami (plac przy ratuszu) i tworzenia dużych przestrzeni publicznych (plac Biegańskiego). Elementem rozwoju współczesnego miasta są charakterystyczne miejsca, które dają możliwość ich kreatywnego wykorzystania. W projektowaniu takich miejsc ważnym elementem jest forma wyposażenia ulic. W dalszej części artykułu przedstawiono prace studentów wykonane w trakcie warsztatów w ramach „Koła naukowego architektury”. Tematem zadania było tworzenie przestrzeni publicznej z wykorzystaniem małej architektury.
Słowa kluczowe:
architektura; urbanistyka; przestrzeń miejska
Sposoby zapewnienia warunków komfortu w kompleksach inwentarskich
Nadiia Spodyniuk, Anna Lis
Streszczenie:
Mikroklimat w budynkach inwentarskich musi spełniać wszystkie wymagania zoohigieniczne. Przepływ powietrza w otoczeniu musi być równomierny, aby zapobiec przeciągom w pomieszczeniach. Analiza obecnego stanu systemów ogrzewania i wentylacji obiektów gospodarskich wykazała, że ważnym punktem w projektowaniu i użytkowaniu takich pomieszczeń jest zastosowanie energooszczędnych rozwiązań technicznych w celu utrzymania warunków komfortu. Charakter rozkładu prędkości powietrza w obszarze jego wylotu pozwala stwierdzić, że zastosowane rozwiązanie jest w stanie zlokalizować element konwekcyjny emitera podczerwieni, co pozwoli na lepsze odzyskanie ciepła z powietrza wywiewanego. To poprawia energooszczędność takiego systemu. W wyniku badań uzyskano zależności graficzne i analityczne zależności określające szybkość zasysania powietrza przez wylot. Zależności te można stosować na etapie wyznaczania parametrów mikroklimatu dla pomieszczeń w kompleksach inwentarskich.
Słowa kluczowe:
ogrzewanie na podczerwień; otwór wylotowy; prędkość przepływu powietrza;
Błędy wykonawcze w izolacjach przeciwwodnych - wybrane przykłady
Bartłomiej Stachecki
Streszczenie:
Artykuł podejmuje tematykę związaną z hydroizolacją obiektów budowlanych. Na wstępie wyjaśniono podstawowe różnice pomiędzy izolacją przeciwwilgociową a przeciwwodną oraz wskazano zakres ich stosowania. Przygotowano diagram związany z głównymi przyczynami usterek w izolacjach przeciwwodnych. Następnie podano wybrane przykłady błędów wykonawczych wraz z opisem przyczyny ich powstania oraz fotografiami przedstawiającymi skutki błędnie wykonanych izolacji. Zaprezentowane przykłady są bezpośrednio związane z doświadczeniem zawodowym autora. Wskazano również błędy wykonawcze, zamieszczając tabelę rozwiązań minimalizujących ich powstawanie. Wnioski podsumowują zakres opracowania, zwracając szczególną uwagę na koszty powstałych usterek.
Słowa kluczowe:
hydroizolacja; izolacja przeciwwodna; błędy wykonawcze; usterki
Zapobieganie osuwiskom przy wykorzystaniu pali
Николай Шешенев, Юрий Мажайский, Ольга Черникова
Streszczenie:
Omówiono kwestie wzmocnienia masywów ziemnych zapobiegającego powstawaniu osuwisk, przedstawiono też podstawy teoretyczne i obliczenia komputerowe sparowanej konstrukcji pali, służącej stabilizowaniu zboczy zagrożonych ruchami masowymi. Modelowanie nachylenia zboczy można przeprowadzić za pomocą MES w pakiecie oprogramowania Plaxis. Konstrukcja podwójnych pali (bipali) pozwala wzmocnić słabe masy ziemne o właściwościach reologicznych. Zaletą proponowanego rozwiązania jest łatwość montażu, mniejsza głębokość posadowienia pali w warstwie nośnej w odniesieniu do pali wbijanych i mikropali, a także mniejszy przekrój pala żelbetowego, co wiąże się z rozdziałem obciążeń w zaproponowanej konstrukcji palowej.
Słowa kluczowe:
pale; podwójne pale (bipale); masa ziemna; osuwiska
Malwina Tubielewicz-Michalczuk
Streszczenie:
Zaprezentowano sposób, w jaki architekci, projektując kreatywne i pomysłowe detale urbanistyczne o wyrafinowanych formach i kształtach, uczestniczą w kształtowaniu współczesnych przestrzeni publicznych. Omówiono wybrane przykłady zrealizowanych wnętrz miast położonych w Stanach Zjednoczonych i w Polsce. Starano się pokazać, że zespoły miejskie nasycone różnego rodzaju detalami urbanistycznymi o urozmaiconej i właściwie dobranej do otoczenia kolorystyce, fakturze i materiałach wzbogacają krajobraz miasta.
Słowa kluczowe:
detale urbanistyczne; przestrzeń publiczna; projekt
Wykorzystanie starych obiektów architektonicznych do nowych funkcji - studium przypadku
Mariusz Zadworny
Streszczenie:
Przedstawiono zagadnienia zarządzania kubaturą budynków istniejących na potrzeby szkolnictwa wyższego na Śląsku w okresie powojennym ze szczególnym uwzględnieniem przykładu Politechniki Częstochowskiej. Na podstawie autorskich materiałów projektowych i badawczych omówiono wybrany projekt dotyczący modernizacji i nadbudowy dawnych koszar wojskowych z przeznaczeniem na cele edukacyjne. Podkreślono kwestię możliwości przekształcania starych zasobów wykorzystywanych do celów wojskowych przy przekształcaniu w budynki dydaktyczne uczelni technicznych/technologicznych. Omówiono także eksperymentalne i ekoenergetyczne aspekty zastosowanych rozwiązań projektowych w dziedzinie architektury i budownictwa.
Słowa kluczowe:
modernizacja obiektu; projektowanie architektoniczne i konstrukcyjne; zmiana funkcji obiektu; technologie i materiały energooszczędne
Badania drganiowe segmentów murowych jako zarządzanie kontrolą jakości konstrukcji murowych
Mariusz Żółtowski, Katarzyna Jeleniewicz
Streszczenie:
W artykule poddano weryfikacji proponowaną metodykę drganiowego badania degradacji konstrukcji budowlanych w zastosowaniu do oceny miar rozpływu energii drganiowej w segmentach murowych (ceglanych). Analizy teoretyczne i weryfikacja praktyczna badania wrażliwości informacyjnej proponowanych miar procesów drganiowych wskazują na szerokie możliwości ich zastosowań, w szczególności możliwe jest zastosowanie przedstawionej metodyki w zarządzaniu kontrolą jakości.
Słowa kluczowe:
segmenty murowe; degradacja stanu; drgania; miary stanu
Errata do artykułu „Weryfikacja doświadczalna słupów oświetleniowych GFRP”
Filip Broniewicz
Streszczenie:
Celem erraty jest sprostowanie artykułu, w którym dokonano porównania nośności na zginanie elementów rurowych GFRP otrzymanej za pomocą procedury normowej z wynikami badań na elementach rzeczywistych. Badania opisane w tym artykule miały charakter badań wstępnych i dotyczyły kompozytowych elementów rurowych o przekroju zbieżnym przeznaczonych na trzony słupów oświetleniowych. W związku z tym weryfikacja normowej procedury obliczeniowej może nie być miarodajna.
Słowa kluczowe:
kompozyty; GFRP; badania; nośność na zginanie
Copyright © Politechnika Częstochowska. Wszystkie prawa zastrzeżone.
Politechnika Częstochowska uczelnią dostępną.
W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Więcej o plikach cookies i o ochronie Twojej prywatności przeczytasz w Informacje o cookies.
